زندگی امروزی

طراحیT50:

پروژه پک فا از بدو شکل گیری به عنوان جایگزین برنامه های ناکام قبلی در رقابت با برنامه جنگنده های نسل پنجم جدید آمریکا F-35 و به خصوص F-22 پا به میدان رقابت گذاشت. در نتیجه بسیاری از هم اکنون در حال تحلیل شانس های این طرح جدید در برابر جنگنده های ساخت شرکت لاکهید مارتین آمریکا هستند. اما سوخوی T-50 یا آن طور که ناتو بر آن نام نهاده فایرفاکس (روباه آتشین)، چگونه جنگنده ای خواهد بود؟

فایرفاکس جنگنده ایست کشیده تر از F-22 رپتورظ¬ با دهانه بال بزرگتر اما مساحت بال یکسان در عین حال سبکتر. وزن خالی T-50 برابر با 18,500 kg اعلام شده یعنی چیزی بیشتر از یک تن سبکتر از وزن خالی اعلام شده برای رپتور. بر این اساس پیش بینی می شود از نظر طراحی ظاهر جنگنده از بسیاری جهات به طرح اولیه رپتور شباهت های بسیاری داشته باشد، با این تفاوت که ساختار کلی آن شدیدا از جنگنده های پیشین Su-27 نشات گرفته است. در واقع می توان به نوعی T-50 را یک SU-27 نسل پنجمی دانست. از نظر کلی می توان گفت که پک فا با جنگنده Su-35S نکات مشترک زیادی دارد، هرچند در مفهوم پایه ای.

این جنگنده از دو دم عمودی تمام متحرک نسبتا کوتاه (با استانداردهای روسی) استفاده می کند که در ویدئوی انتشار یافته از پرواز جنگنده از نظر کلی بسیار شبیه به شیوه مورد استفاده در رقیب ناکام جنگنده رپتور (YF-23) دیده می شود. لبه حمله متحرک بالها نیز توسعه داده شده که مانند یک کانارد (پیش بال) برای جنگنده عمل می نماید. پیش نمونه ای که در 29 ژانویه پرواز آزمایشی 40 دقیقه ای خود را برای اولین بار پشت سر گذاشت به یک جفت موتور توربوفن بهسازی شده AL-31F مجهز بود. این در حالیست که از ابتدا قرار بود اولین پروازهای پیش نمونه اولیه با موتورهای 117S ناپو ساترن صورت پذیرد. در نتیجه مشخص است که موتورهای جنگنده هنوز به بهره برداری نرسیده اند.

گفته می شود پک فا در دو زمینه مشخصا از رپتور برتر خواهد بود: در درجه اول T-50 جنگنده ایست به نسبت چابکتر و دوم آنکه سوخو از هم اکنون مدعیست پک فا توانایی حمل مهمات بیشتری نسبت به رپتور را داراست؛ اما در مقابل آمریکاییها مدعی هستند که احتمالا ضریب رادار گریزی T-50 به نسبت قابل توجهی از رپتور پایین تر است. هر چند این موضوع چندان هم به دور از واقعیت نیست. چرا که اگرچه در بدنه جنگنده روسی عمدتا از کامپوزیت استفاده شده؛ اما در عین حال همچنان در بسیاری نقاط فلز به کار رفته و مشخص نیست که آیا در نمونه نهایی این موارد اصلاح خواهند شد یا خیر. همچنین ورودی های هوای بزرگ موتور و شکاف های هوای اضافی به سبک جنگنده های فلانکر به علاوه شکل کاناپی به همراه ردیاب مادون قرمز جلوی کابین از مهمترین مواردی هستند که به راحتی باعث افزایش سطح مقطع راداری جنگنده می گردد.

از نظر جنگ افزاری گفته می شود پک فا دارای 10 جایگاه داخلی و دوجایگاه خارجی جنگ افزار است که بر این اساس خواهد توانست تا 8 فروند موشک راداری فعال R-77 آدر یا دو بمب لیزری 1500 کیلوگرمی (ویا ترکیبی از هردو) را در محفظه داخلی تسلیحات خود حمل نماید. این در حالیست که رپتور به صورت استاندارد می تواند در محفظه داخلی خود 6 فروند موشک میانبرد امرام و 2 موشک کوتاه برد سایدوایندر را با خود حمل نماید. از این نظر هر دو جنگنده قریبا در یک مرتبه قرار می گیرند، جز آنکه به صورت کلی، برد تایید شده آدر نسبت به امرام بیشتر است. به جز موارد ذکر شده تقریبا در باقی موارد T-50 درمقام برابری با F-22 قرار می گیرد. به عنوان نمونه هر دو جنگنده از بیشینه بردی برابر با دو هزار کیلومتر و بیشینه سرعتی برابر با 1.8 ماخ برخوردارند.

هنوز اطلاعات خاصی از کابین T-50 انتشار نیافته؛ اما بر اساس تصاویر منتشره این کابین به دو نمایشگر کریستال مایع به ابعاد 22.9 در 30سانتیمتر به همراه یک نمایشگر سربالای IKSh-1M و سه نمایشگر کوچک در اطراف کابین مجهز است. این جنگنده همچنین از یک رادار آرایه فازی با ماهیتی نامشخص و برد احتمالی جستجو و رهگیری 350 تا 400 کیلومتر استفاده خواهدنمود که انتظار می رفت اولین نمونه تکمیلی آن در اواخر سال 2010 میلادی آماده یکپارچه سازی با پک فا گردد.

برنامه آینده

سوخو در نظر دارد دستکم 5 پیش نمونه از فایرفاکس را برای آزمایش های تکمیلی تولید نماید. هرچند رسما اعلام شده که تا 2013 فایرفاکس آماده ورود به خدمت خواهد بود، اما در حقیقت روس ها امیدوارند که بتوانند پاک فا را تا سال 2015 برای ورود به خدمت و تولید انبوه آماده نمایند و نیروی هوایی روسیه نیز در نظر دارد تا تعداد 200 فروند نمونه تک سرنشینه و 50 فروندنمونه دو سرنشینه آموزشی خریداری نماید؛ اما هنوز مشخص نیست که آیا نیروی هوایی روسیه بودجه کافی برای خریداری این تعداد جنگنده در یک فاصله زمانی کوتاه خواهد داشت یا خیر.

از سوی دیگر هندوستان برخلاف روسیه تاکید بیشتری بر روی نمونه دوسرنشینه پاک فا به عنوان یک جنگنده ضربتی چند منظوره دارد. از این روخواهان 200 فروند گونه دو سرنشینه و تنها 50 فروند گونه تک سرنشینه است؛ البته بر اساس اظهارات اعلام شده گونه دو سرنشینه ضربتی پاک فا زودتر ازسال 2017 به تولید نخواهد رسید. در هر شکل T-50 یا هر آنچه پس از این نام خواهد گرفت، شروعی است جدید در بازارهای جنگ افزار جهانی که روسیه امیدوار است با توجه به هزینه های پایین تر آن نسبت به رقیب غربی صادراتیش F-35 و همچنین توانایی اعلام شده بالاتر آن شانس بیشتری برای یافتن مشتری داشته باشد.

مشخصات عمومی

•خدمه: 1 نفر

•طول: 22 متر (72 پا)

•پهنای بال: 14.2 متر (46.5 پا)

•ارتفاع: 6.05 متر (19.8پا)

•بال: مساحت 78.8 متر2 (848.1 پا)

•وزن خالی: 18500 کیلوگرم (40785 پاند)

•وزن بارگیری: 26000 کیلوگرم (57320 پاند)

•بار مفید: 7500 کیلوگرم (بارجنگی) (16534 پاند)

•بیشینه وزن برخاست: 37000 کیلوگرم (81570 پاند)

•پیشرانه: 2* موتور جدید نامگذاری نشده تولید انپیاو ساتورن و FNPTSMMPP سالیوت هر یک 175 کیلونیوتن

•بیشینه وزن سوخت: 10300 کیلوگرم 22711 پاند

عملکرد:

•سرعت بیشینه: 2600 کیلومتر بر ساعت (2.45ماخ) (در ارتفاع 17000 متری)

•سرعت پیمایش: 1300-1800 کیلومتر بر ساعت (808-1118 مایل بر ساعت)

•برد: 4000 تا 5500 کیلومتر (2500-3100 مایل)

•سقف پروازی: 20000 متر (65616 پا)

•نرخ اوجگیری: 350 متر بر ثانیه (1184 پا بر دقیقه)

•بارگیری بال: 330-470 کیلو بر متر مربع(67-96 پاند بر فوت مربع)

•نسبت نیرو به وزن: 1/4

•بیشینه بار جی : +10/0 - +11/0 جی

جنگ افزار

•توپها: 1*30 میلیمتری جیش-30-1

•جایگاهها: 10*داخلی، 6*خارجی برای موشکهای آر-74ام و آر-77ام

در دنیای امروز که کشورها قابلیت ها و دانش های خود را به رخ یکدیگر کشیده حتی گاهی اوقات مجبور می شوند به خاطر اینکه علوم در سیطره همان چند کشور دارنده باقی بماند، دست به تحریم کشورهایی بزنند که در جهت دستیابی به فناوری های نوین گام بر می دارند، داشتن دانش ها و "علوم خاص" می تواند یک مزیت بزرگ و شاید تعیین کننده در تعریف معادله قدرت و جایگاه آن کشور باشد.

در این میان، علوم فضایی از جایگاه خاص تری نسبت به علوم دیگر برخوردارند چرا که داشتن علم فضایی یک موضوع است و ساخت و دستیابی به تجهیزات بُعد مهم و دیگر این عرصه است.

تا بامداد 15 بهمن ماه سال 1387 (3 فوریه 2009 میلادی) فقط 8 کشور مطرح جهان، دارنده تجهیزات و البته علوم فضایی بودند اما از 15 بهمن سال 87، ایران به جمع این 8 کشور پیوسته تا باشگاه فضایی جهان، 9 عضو داشته باشد.

با گذشت حدود 5 سال از پرتاب اولین ماهواره بومی ساخت ایران، حالا جمهوری اسلامی ایران در سال 92، تجربیات فراوانی در عرصه فضایی دارد. با ساخت انواع ماهواره برها از جمله سیمرغ ها و پرتاب ماهواره های متعددی از جمله مصباح 1 و 2، سینا1، طلوع، رصد و نوید علم و صنعت به فضا، کشوری موفق در عرصه فضایی محسوب می شود.

ماهواره فجر

چندین ماهواره هم در صف ارسال به فضا هستند؛ "فجر" شاید شاخص ترین این ماهواره ها باشد؛ ماهواره فجر دارای حضیض 250 کیلومتر و اوج 400 کیلومتر است. این ماهواره قادر است که به مدت یک سال و نیم در فضا باقی مانده و به "تهیه و ارسال تصاویر" با قابلیت تفکیک 1000 تا 500 متر به ایستگاه های زمینی اقدام کند.

ماهواره ملی فجر یک ماهواره صددرصد ایرانی است و از قابلیت ها، توانایی ها و فناوری های پیشرفته تری در مقایسه با ماهواره های قبلی ایران برخوردار است. در این ماهواره از زیرسامانه پیش رانش گاز سرد برای انتقال مداری استفاده می شود و علاوه بر این زیرسامانه، ماهواره فجر از "رانشگر پالس پلاسمایی" که یک رانشگر الکتریکی است، به عنوان محموله فرعی بهره گیری می کند. این رانشگر جدید باعث دوران ماهواره حول مرکز جرم خود خواهد شد.

ارسال موجود زنده به فضا

در بهمن ماه سال گذشته بود که صدا و سیما فیلم ارسال و بازگشت موفقیت آمیز اولین فضانورد ایرانی به فضا را پخش کرد. آن طور که حمید فاضلی رئیس سازمان فضایی ایران در همان روزها اعلام کرد، "آفتاب" نام نخستین موجود زنده ایرانی بود که راهی فضا شد و زنده و با موفقیت به زمین بازگشت.

بازگشت موفق این موجود زنده که میمونی از نژاد میمون های "رزوس" بود، باعث شد که سازمان فضایی کشور رسماً اعلام کند که آماده سازی شرایط برای اعزام انسان به فضا در یک دوره 10ساله را در دستور کار قرار داده است.

اولین موجود زنده ایرانی که به فضا رفت

در همه آزمایشات فضایی و پیش زمینه سازی برای اعزام انسان به فضا، کشورها ابتدا به ارسال موجودات زنده به فضا اقدام کرده و در صورت موفقیت پروژه، در گام های بعدی انسان به فضا ارسال کرده اند.

 4 پروژه بزرگ فضایی برای اعزام انسان به فضا

برای فرستادن انسان به فضا علاوه بر نیاز به تجهیزات فنی ماهواره ای و مخابراتی، نیاز به تجهیزات خاص فضانوردی نیز هست. تغذیه، لباس مخصوص، سیستم های خاص فضانورد و چندین و چند ابزار و تجهیزات دیگر نیاز است تا یک انسان به فضا رفته و با موفقیت مأموریت خود را انجام داده به زمین بازگردد.

در همین زمینه، پژوهشگاه فضایی ایران به عنوان یکی از اصلی ترین تأمین کننده نیازهای فضایی ایران، اقدام به تولید چند نیاز مهم فضانوردانی که قرار است در آینده از ایران به فضا بروند، کرده است.

پژوهشکده مکانیک پژوهشگاه فضایی ایران، هم اکنون در حال تحقیق و اجرای 4 پروژه مهم فضایی است. این پژوهشکده در 4 حوزه محول شده از سوی پژوهشگاه فضایی ایران شامل حسگرهای فضایی، لباس فضانورد، سیستم غذایی فضانورد و سیستم ذخیره سازی انرژی، پروژه هایی را در دست اجرا و بررسی دارد که از جمله آنها تولید باتری با کاربردهای خاص، تجهیزات لباس فضانورد، غذای فضانورد و طراحی و ساخت حسگرهای فضایی مختلف به منظور کنترل وضعیت و سنجش از دور است.

این 4 پروژه میان پروژه های این پژوهشگاه به دلیل ارتباط مستقیم آنها با جسم فضانورد، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

1. سیستم های ذخیره ساز انرژی الکتریکی در سامانه های فضایی به منظور تأمین توان الکتریکی اجزای متفاوت آن نظیر کنترل ناوبری هدایت، حسگرها، ارتباطات، کنترل وضعیت و مدیریت حرارتی مورد استفاده قرار می گیرد که شامل دسته بندی باتری های اولیه و ثانویه، ابرخازن ها، پیل های سوختی شارژپذیر، فلایویل ها و سوپر مغناطیس ها است.

2. حسگرها و سیستم کنترل علت اصلی عملکرد صحیح سیستم کنترل وضعیت ماهواره است. حسگرهای خورشید افق زمین، ستاره ژیروسکوپ ها و ...، حسگرهایی هستند که به عنوان مرجعی برای تعیین موقعیت در ماهواره ها و فضاپیماها برای ثابت نگه داشتن وضعیت ماهواره در یک حالت مطلوب مورد استفاده قرار می گیرند.

3.  لباس فضایی مجموعه ای از فناوری بالا و متشکل از پوشش، تجهیزات مکانیکی (مفاصل، لولاها و ...) و تجهیزات الکترونیکی است که فضانورد را قادر می سازد تا بتواند در محیطی متفاوت با محیط زندگی فعالیت کند. طراحی و ساخت این لباس ها نیز هم اکنون در دستور کار این پژوهشکده قرار دارد.

4. سیستم غذایی فضانورد بسته به سفرهای کوتاه (کمتر از 15 روز) و سفرهای بلندمدت (بیشتر از 15 روز) برنامه ریزی می شود. در این سیستم غذایی منوی غذای اصلی، غذای اضطراری و غذا برای فعالیت های فوق العاده به همراه مکمل ها و نوشیدنی های غنی شده وجود دارد.

با پایان کار طراحی و ساخت این 4 پروژه بزرگ فضایی، جمهوری اسلامی یک قدم بلند برای ارسال فضانورد به فضا برمی دارد، قدمی که شاید بتوانند زودتر از 10 سالی که پیش بینی شده است، اولین انسان فضانورد ایرانی را به فضا ببرد.

بخش دانش و زندگی تبیان

مفاصل آلومینیومی

این عکس پرتو ایکس از نمونه آزمایشی لباس فضایی پیشرفته‌ای که توسط شرکت Air Research و در سال 1968 / 1347 ساخته شده است، مجموعه‌ای از لوله‌ها و چنبره‌های آلومینیومی داخل لباس را نمایان کرده است. کاتلین لویس، تاریخ‌دان و متصدی برنامه‌های فضایی موزه اسمیت‌سونیان توضیح می‌‌دهد که طراحی چنبره‌های آلومینیومی که در قسمت آرنج و زانوها تعبیه شده‌اند، برای کمک به فضانوردان در حرکت دادن مفاصل‌شان در لباس‌های فضایی تحت فشار بوده است. در صورت عدم وجود این مفاصل، زمانی‌که فضانورد بازوی خود را در فضا بالا می‌آورد، هوای تحت فشار پشت مفصل خم شده جمع می‌شد و باد کردن لباس مانع از کار کردن فضانورد می‌شد.

در خلاء

این لباس فضایی به عنوان پیش نمونه‌ای جهت آزمایش درون اتاقک خلاء مرکز تحقیقاتی ایمز ناسا ساخته شده بود. طراحی اتاقک مذکور به گونه‌ای بود که محیط خارج از جو را شبیه‌سازی کند. فضانوردان لباس خود را به تن می‌کردند، خودشان را به مخزن اکسیژن قلاب می‌کردند، و سپس به درون این اتاقک می‌رفتند که وضعیت فضا را در فاصله 121 کیلومتری سطح زمین شبیه‌سازی می‌کرد.

لویس می‌گوید: «از فضانوردان خواسته می‌شد تا یک سری وظایف تکراری و خسته‌کننده ذهنی را انجام دهند؛ مثلا از روی یک سکو بالا و پایین بروند تا کارشناسان بتوانند کارکرد لباس‌ها را بررسی کنند.» اگرچه برنامه فضایی در اواخر دهه 1960 / 1340 که این لباس طراحی شده است نسبتا جوان محسوب می‌شد، اما طراحی این لباس محصول تقریبا 20 سال تجربه ساخت و طراحی لباس‌های مقاوم است. این لباس‌ها در اصل برای نیروی هوایی آمریکا در اوایل دهه 1950 / 1330 ساخته شدند، زمانی‌که نیروی هوایی از محفظه‌های خلاء در هواپیماهای خود استفاده می‌کرد.

سرها بالا

این کلاهخود ساخت 1964 / 1343 کار بسیار بیشتری از محافظت صرف سر بر عهده داشت. طراحی کلاه به گونه‌ای بود که بتوان آن را روی لباس‌های مختلف سوار کرد، و دارای بلبرینگ‌های توپی در ناحیه گردن بود که به فضانوردان امکان می‌داد تا سر خود را به چپ و راست بچرخانند. لویس می‌گوید: «آب‌بندی کلاه امکان نگه داشتن هوا را فراهم می‌کرد. در عین حال، سیم‌های ارتباط مخابراتی را درون خود جای می‌داد و وظیفه تامین اکسیژن را نیز بر عهده داشت.» تمام بخش‌های تیره‌تر که درمرکز عکس می‌بینید، تجهیزات تامین اکسیژن است.

نکته جالب درباره این عکس این است که در این عکس پرتو ایکس، اثری از مه‌زدا (Defogger) وجود ندارد، ماده‌ای که برای جلوگیری از بخار گرفتن کلاه در فضا روی شیشه جلو آن پاشیده می‌شود. لویس می‌گوید: «امروزه، مه‌زدا ماده پیچیده و شیمیایی خاصی است که کاملا اختصاصی طراحی می‌شود، اما آن زمان از شوینده‌های معمولی ظروف برای این کار استفاده می‌کردند»!

شانه حرفه‌ای

هنر طراحی بازویی مناسب برای لباس فضایی کار دشواری است، که بخشی از آن به دلیل لزوم حفظ تحت فشار بودن لباس است. لویس می‌گوید: «تحت فشار، حرکت کردن درون لباس کار بسیار دشواری است. هنر این است که بتوان آن را به کاری راحت تبدیل کرد.» مهندسان جابه‌جایی هوا را به شکل موضعی طراحی کردند تا خم کردن یک بازو باعث نشود بازوی دیگر به سمت بیرون حرکت کند؛ مانند پیچاندن بخشی از یک بالون که باعث باد کردن بخش دیگری از آن می‌شود. لویس می‌گوید: «بهبود تحرک بازوی لباس پس از ماموریت‌های جمینی و مرکوری در دستور کار قرار گرفت. اگر فضانوردان می‌خواستند کار مثبتی در فضا انجام دهند، لازم بود تا دستان خود را در اختیار داشته باشند».

گالش فضایی

این کفش که البته نام درستش گالش فضایی (Space Suit Overshoe) است، طراحی شده بود تا هنگام راه رفتن فضانوردان روی ماه، روی کفش آنها پوشیده شود. هدف از طراحی آنها عایق کردن بهتر پای فضانوردان بود. زیر کف کفش از سیلیکون ساخته شده بود، و روی آن را نیز ماده‌ای از جنس کروم و فولاد ضدزنگ تشکیل می‌داد. در مواردی که قرار بود فضانوردان هر چیز تیزی را روی سطح ماه لمس کنند یا روی آن قدم بگذراند، این مواد به عنوان لایه محافظتی اضافی برای کفش‌ها و دستکش آنها استفاده می‌شد. اگرچه این گالش‌ها در تمام ماموریت‌های آپولو استفاده شدند، تنها یک جفت از آنها (جفتی که عکس آن را می‌بینید و مربوط به ماموریت آپولو 17 است) از ماه به زمین برگردانده شد. بقیه کفش‌ها به دلیل محدودیت‌های وزنی سفر بازگشت، روی سطح ماه رها شدند.

کمک دست

دستکش‌ها سخت‌ترین بخش لباس فضایی از نظر ساخت هستند؛ و البته دلیل خوبی نیز برای این سختی وجود دارد. لویس می‌گوید: «اگر فضانوردی می‌خواهد زمانی‌که به فضا می‌رود بتواند کار مفیدی انجام دهد، برای کار کردن با ابزار به چالاکی و احساس لمس نیاز مبرم دارد. همچنین دستکش‌ها باید به خوبی از آنها محافظت کنند. بنابراین تعادل ظریفی وجود دارد که باید در این میان برآورده شود».

دستکشی که در عکس می‌بینید مربوط به ماموریت آپولو است. شاید به نظر رسد که این دستکش بدون انگشت است، اما عکس‌های پرتو ایکس می‌تواند فریبنده باشد. نوک انگشتان دستکش از سیلیکون ساخته شده است، که هیچ تابشی را جذب نمی‌کند و بنابراین در عکس دیده نمی‌شود. حلقه زیر مچ نیز برای این است که وقتی دستکش باد می‌شود، مانع از رها شدن آن شود. لویس می‌گوید: «از یک طرف باید دستکش را به لباس محکم کنید و از طرف دیگر هم باید مراقب باشید که با مشکلات ناشی از فشردگی عصب مواجه نشوید.» وی ادامه می‌دهد: «با تمام این اوصاف، همه فضانورادن از دستکش‌ها شکایت می‌کنند. آنها هنوز هم از دستکش‌ها ناراضی هستند».

ارتباطات مبتنی بر امواج رادیویی، همواره راهی مطمئن بوده و هنوز هم از این شیوه برای تبادل اطلاعات با فضاپیماها و ایستگاه فضایی استفاده می شود، اما با توجه به افزایش حجم ارتباطات فضایی به نظر می رسد این شیوه دیگر جوابگوی نیاز ما نیست.

به همین دلیل، چند سالی است دانشمندان ناسا و نیز آژانس فضایی اروپا به فکر یافتن جایگزینی برای این روش افتاده اند. بررسی های این پژوهشگران نشان داده است برقراری ارتباط با استفاده از لیزر بهترین جایگزین ممکن برای امواج رادیویی است.

اکنون از لیزر برای تبادل اطلاعات از طریق فیبرهای نوری استفاده می شود. ارتباطات لیزری دارای چند مزیت عمده است. نخست این که حجم داده های جابه جا شده توسط لیزر بسیار بالاست. لیزر می تواند در هر ثانیه تا 633 مگابیت داده را جابه جا کند.

برای نمونه، برای ارسال یک فیلم سینمایی با کیفیت HD با استفاده از امواج رادیویی، به 639 ساعت زمان نیاز است، در حالی که لیزر می تواند این حجم از اطلاعات را فقط طی هشت دقیقه جابه جا کند.

یکی دیگر از مزایای لیزر، طول موج کوچک تر آن نسبت به امواج رادیویی است. به همین دلیل آنتن های مورد نیاز برای دریافت پرتوهای لیزر بسیار کوچک تر از آنتن های فعلی برای دریافت امواج رادیویی خواهد بود.

همه این ویژگی ها سبب می شود ارتباطات مبتنی بر لیزر بسیار کم هزینه تر از شیوه رایج فعلی مبتنی بر امواج رادیویی باشد. البته امنیت بیشتر ارتباطات لیزری را نیز باید به فهرست ویژگی های مثبت آن افزود. از آنجا که تابش لیزر بسیار باریک است، امنیت داده های منتقل شده بسیار بالاتر خواهد بود.

آژانس فضایی اروپا قرار است در اکتبر امسال، این شیوه جدید را مورد آزمایش قرار دهد. در این آزمایش قرار است با استفاده از دستگاه ویژه ای که روی کاوشگر جو و محیط غبار ماه (LADEE) نصب شده، صدها میلیون پالس لیزری ارسال شود.

سپس دو ایستگاه زمینی در ایالات متحده و نیز یک ایستگاه در اسپانیا دریافت کرده و به این ترتیب، کارایی این سیستم مورد سنجش قرار می گیرد.

پژوهشگران ناسا می گویند در صورت استفاده از لیزر در آینده شاهد ایجاد تحولاتی ارزشمند در ارتباطات فضایی خواهیم بود. برای نمونه براحتی می توان تصاویری سه بعدی و زنده را از محیط های مختلف فضایی و نیز درون فضاپیماها دریافت کرد.

دانشمندان زیرک و توانمند صنعت فضایی ایران ضمن بهینه‎سازی نمونه موجود، اقدام به طراحی ماهواره‎برهای بزرگتر و سنگین‎تر برای رسیدن به ارتفاعات بسیار بالاتر با استفاده از بخش‎های نمونه‎های موجود کرده اند.

اولین محصول معرفی شده حاصل این روش، ماهواره‎بر سیمرغ است که نمونه مقیاس واقعی آن در 14 بهمن ماه سال 1388 برای اولین بار رونمایی شد و قرار است ماهواره هایی چون طلوع، ظفر، مصباح و آتست با آن، راهی ماموریت شوند.

سیمرغ، ماهواره‌بری دو مرحله‎ای است که در راستای دستیابی به بخشی از اهداف برنامه فضایی ایران طراحی و ساخته شده است و با بهره‎گیری از پیشران سوخت مایع می‎تواند ماهواره‎هایی در رده جرمی سنگین‎تر نسبت به موشک سفیر و با حداکثر وزن 100 کیلوگرم را درمدار حدود 500 کیلومتری و زاویه میل مداری 55 درجه قرار دهد و همچنین قادر به تزریق ماهواره‎هایی با جرم چند صد کیلوگرم در مدارهای نزدیک به زمین (LEO) است.

این موشک دارای طول کلی 25.9 متر است که 17.8 آن مربوط به مرحله اول و 8.1 متر آن نیز متعلق به مرحله دوم آن است. قطر مرحله اول این موشک برابر 2.4 متر و قطر مرحله دوم آن برابر 1.5 متر است. همچنین در زمان رونمایی رانش مرحله اول 142 و مرحله دوم نیز 7.2 تن-نیرو اعلام شد.

این ماهواره‎بر در واقع گام نخست ایران برای انتقال ماهواره‎ها در مدار برگشت ناپذیر بیش از 1000 کیلومتری از سطح زمین است که علاوه بر تأمین عمرهای بسیار بالاتر برای ماهواره‎ها، زمان پوشش دهی بر کشور را نیز به نحو چشمگیری می‎افزاید.

با توجه به تغییرات بسیار زیاد سیمرغ نسبت به سفیر فناوری‎های مورد نیاز برای رسیدن به یک ماهواره‎بر جدید یعنی طراحی، ساخت، آزمایش، شبیه‎سازی، ایمنی، دقت و صحت عملکرد مراحل و تمام زیرسامانه(هدایت، کنترل، ناوبری، مخابراتی، تزریق ماهواره، موتورها، پمپ ها، حسگرها، رایانه ها و ...) دوباره دست به دست هم دادند تا این محصول به تولید برسد.

این فناوری‎ها توسط بخش‎ها و صنایع مختلف نظیر طراحی و تحقیقات، موتور، سوخت، هدایت و کنترل، ساخت حسگر، سازه و تجهیزات پرتاب به کار گرفته شدند و در نهایت انواع آزمایش های لازم نظیر استاتیک، خواص جرم، مودال، تلاطم سوخت، ارتعاشات، شوک، حرارت سازه و جدایش روی بخش‎های مربوطه در موشک به انجام رسید.

پس از این مراحل بوده که ماهواره‎بر سیمرغ به امکان رسیدن به سرعتی برابر با 7500 متر در ثانیه دست یافته و پایه مناسبی برای رسیدن به سرعت فرار از جاذبه زمین است که برابر 11.2 کیلومتر در ثانیه بوده و بنا بر این توان انتقال ماهواره به مدارهای بالاتر و غیر قابل برگشت در فضا را دارد.

محاسبات نشان می‎دهد که نزدیک به 144 تن نیروی رانش برای قرار دادن یک ماهواره 100 کیلوگرمی در ارتفاع 500 کیلومتری مورد نیاز است. طراحی و ساخت و توسعه موتوری با این قدرت بنا بر استانداردهای بین المللی کمتر از 6 سال طول نمی‎کشد. اما ماهواره‎ها منتظر رسیدن به مدار هستند و کشورهای فضایی پرتاب کننده نیز از پرتاب آنها طفره می‎روند.

از این رو برای رسیدن به این مقدار رانش، 4 موتور بهینه شده مورد استفاده در مرحله اول سفیر، که هرکدام از آنها رانشی تقریباً به اندازه 32 تن-نیرو دارند، کلاستر شده‎اند یعنی برای رسیدن به قدرت‎های بالاتر کنار هم قرار گرفته‎اند و در مجموع حدود 128 تن-نیرو را ارائه می‎دهند.

سیمرغ 87 تنی باید بتواند در هنگام پرواز زاویه مناسب را بگیرد برای این منظور 4 موتور یا به عبارت دقیق تر محفظه کنترلی دیگر نیز در مرحله اول سیمرغ حضور خواهند داشت که نزدیک به 15 تن-نیرو ایجاد می کند و با اضافه شدن این میزان به توان موتورهای اصلی نیروی لازم برای رسیدن به مدار 500 کیلومتری فراهم می شود.

بدین ترتیب با استفاده از پیشرانی که قبلآً بدرستی کار کرده، یکی از اصلی‎ترین بخش‎های ماهواره‎بر سیمرغ، آماده می‎گردد. البته، موتور مرحله اول سیمرغ به گونه‎ای طراحی شده است که بتواند تمام اعضای خانواده سیمرغ را تأمین کند یعنی تمام اعضای این خانواده که قرار است در سال‎های آینده ماهواره‎های سنگین‎تری را در مدار قرار دهند با همین موتور کار خواهند کرد.

طبیعی است امکان استفاده از نمونه‎های جدید موتورهای سفیر با رانش 37 تن-نیرو هم در ماهواره بر سیمرغ وجود دارد که شاید از دلایل تأخیر اولین پرتاب این موشک نسبت به زمان‎های اعلام شده نیز همین باشد.

به گفته مسئولان، نسل بعدی ماهواره‎بر سیمرغ یعنی «سپهر» در آینده نزدیک به توان انتقال ماهواره‎هایی با جرم 700 کیلوگرم به مدار 1000 کیلومتری دست خواهد یافت که اولین پرتاب آن فعلاً برای سال 1394 برنامه‎ریزی شده است.

فعالیت مهم دیگری که برای فراهم کردن مقدمات دستیابی کشورمان به مدارهای بالاتر با موشک های بزرگتر سیمرغ و سپهر به انجام رسیده، طراحی و ساخت پایگاه جدید پرتاب با نام «امام خمینی(ره)» در استان سمنان است. این مجموعه تا بهمن ماه سال گذشته بیش از 90 درصد پیشرفت داشته که به احتمال زیاد در سال جاری امکان اولین آزمایش عملیاتی موشک سیمرغ را خواهد داشت.

با توجه به الزامات پرتاب یک موشک ماهواره‎بر بزرگ نیاز به ساخت این پایگاه و سکوی پرتاب جدید لازم بوده زیرا سکوی پرتاب ماهواره‎بر سفیر که بر مبنای پرتابگرهای متحرک موشک های بالستیک ایران توسعه یافته بود امکان استفاده برای موشکی به بزرگی سیمرغ را ندارد.

برای پرتاب موشک های ماهواره‎بر به مدارهای بالاتر نیز طرح ساخت یک پایگاه پرتاب در نزدیک‎ترین نقاط کشور به خط استوا در دستور کار است زیرا قرار دادن ماهواره در مدارهای بالا با پرتاب از چنین محلی به انرژی کمتری نیاز دارد.

با در نظر گرفتن تمامی مشکلات فناورانه پیشروی متخصصان کشورمان، برنامه فضایی ایران از روند رو به رشد مناسبی برخوردار است که مهمترین گام برای مأموریت های جدی تر و به کارگیری ماهواره های عملیاتی تولید ماهواره برهای بزرگتر با قابلیت اطمینان کافی است.

بسیاری از ما زمانی که می‌خواهیم یک کامپیوتر نو خریداری کنیم، به دنبال این هستیم تا محصولی با حداکثر امکانات و ویژگی را انتخاب کرده و شاید برخی از آن امکانات نیز اصلاً استفاده نشوند. انتخاب اول اکثر ما مادربوردهای ATX هستند که معمول‌ترین ابعاد مادربورد در کامپیوترهای امروزی بوده و امکانات متنوعی در سطوح مختلف در اختیار کاربر قرار می‌دهند. اما بد نیست ابتدا لیست چیزهایی که نیاز دارید را روی کاغذ بنویسید. شاید یک مادربورد mini-ITX همچون H77N-WiFi گیگابایت نیز بتواند نیاز شما را برآورده سازد!

همه چیز فراهم است
از بابت امکانات H77N-WiFi را می‌توان نمونه کوچک شده‌ای از مادربورد Gigabyte Z77X-UD5H دانست. این مادربورد به انواع پورت‌ها از جمله چهار پورت USB 3.0 و دو پورت SATA III، اتصال Wi-Fi 802.11n با حداکثر سرعت انتقال اطلاعات سیصد مگابیت در ثانیه و اتصال بلوتوث نسخه چهارم مجهز است. این محصول برای اتصال Wi-Fi و بلوتوث از یک کارت جانبی Intel Centrino Wireless N 2230 بهره می‌برد و دو آنتن جانبی نیز برای آن در نظر گرفته شده است.

همچنین H77N-WiFi مانند برادر بزرگتر خود دارای دو پورت LAN گیگابیتی است و در ضمن از فناوری Intel Wi-Di نیز پشتیبانی می‌شود. رابط PCI-Ex16 نسل سوم و وجود دو خروجی تصویر HDMI باعث می‌شود تا این مادربورد را بتوان در امور مختلفی همچون سیستم سینمای خانگی، سیستم مخصوص بازی، سرورهای خانگی، امور اداری پیشرفته و موارد دیگر توصیه کرد.
از آنجا که این مادربورد برای اورکلاک ساخته نشده، می‌توان گفت مدار رگولاتور 1+3 فاز آن کاملاً کافی به نظر می‌رسد و در زمان تست نیز مشاهده شد که گرمای چندانی ندارد. با این حال استفاده از چیپ‌ست H77 و نوع کلاس کاری که برای این مادربورد در نظر گرفته شده، امکان استفاده از حافظه‌های سریع وجود نداشته و باید به حداکثر فرکانس کاری 1600 مگاهرتز بسنده کنید. در کل دو اسلات برای نصب حافظه به صورت دو کاناله در نظر گرفته شده و شانزده گیگابایت حافظه می‌توان روی آن نصب کرد.

AMD تصاویر و نتایج تست جدید ترین کارت گرافیک خود را منتشر کرد و در این نتایج، مقایسه ای نیز با کارت گرافیک کمپانی رقیب، یعنی GTX Titanصورت گرفته است. پردازنده گرافیکی 28 نانومتری کارت گرافیک AMD R9 290X از نظر ابعاد، فضای بیشتری نسبت به پردازنده گرافیکی Tahiti روی بورد اشغال می کند.

رابط حافظه 512 بیتی کارت گرافیک و فرکانس حافظه 1500 مگاهرتزی، سبب انتقال پهنای باند 384 گیگابایت در ثانیه می شود که برای هر کاربری (از جمله خودمان!) وسوسه انگیز است. همچنین تعداد هسته های گرافیکی Stream در این کارت، 2816 هسته گزارش شده است. تعداد 176 واحد TMU و 64 واحد ROP به همراه فناوری DirectX 11.2 از دیگر ویژگی های این کارت گرافیک به شمار می رود. در ادامه می توانید نتایج تست کارت گرافیک AMD R9 290X و مقایسه آن با GTX Titan، GTX 780، GTX 770 و AMD HD 7970 GHz Edition را مشاهده کنید.